Κατάθεση αιτημάτων Π.Ο.Σ.Ο.Ψ.Υ. προκειμένου η Ε.Σ.Α.με.Α. να καταρτίσει υπομνήματα προς τα διάφορα υπουργεία

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
Π.Ο.Σ.Ο.Ψ.Υ

Έδρα:Ελευθερίου Βενιζέλου 236, 163 41 Ηλιούπολη, Τηλ./Fax: 210 9948098

15-01-08

Προς: ΕΣΑμεΑ

Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Σε απάντηση του 1731/20-09-07 εγγράφου σας που αφορά στην κατάθεση αιτημάτων μας προκειμένου η Ε.Σ.Α.με.Α. να καταρτίσει υπομνήματα προς τα διάφορα υπουργεία γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

Οι σοβαρές ψυχικές νόσοι που σε ένα σημαντικό ποσοστό έχουν σαν αποτέλεσμα ψυχιατρική αναπηρία πλήττουν ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού με σοβαρές επιπτώσεις στα ίδια τα άτομα που πάσχουν αλλά και στις οικογένειές τους που τα στηρίζουν.

Σήμερα υπάρχουν στοιχεία για το υψηλό οικονομικό κόστος της ψυχικής νόσου για την Ευρώπη που ανέρχεται σε 240 δις ευρώ ανά έτος ενώ το κοινωνικό κόστος δεν είναι δυνατόν να υπολογιστεί.
Σοβαρά ελλείμματα στον τομέα είναι:

• Η μη έγκαιρη διάγνωση και μη έγκαιρη αντιμετώπιση που θα ελάττωνε σε μεγάλο βαθμό την περιθωριοποίηση των ατόμων με ψυχική νόσο.
• Η μη δυνατότητα ένταξής τους στην απασχόληση σε μεγάλο ποσοστό λόγω της μη κατάλληλης προετοιμασίας τους και επαγγελματικής κατάρτισης και λόγω στίγματος και προκαταλήψεων.
• Η μη ουσιαστική οικονομική τους υποστήριξη.
• Η σχεδόν ανύπαρκτη υποστήριξη της οικογένειας που αποτελεί το κύριο στήριγμά τους, έχοντας ως αποτέλεσμα μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό κόστος για την οικογένεια.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι πολύπλοκη και ασφαλώς αφορά πολλά υπουργεία τα οποία θα έπρεπε να συνεργάζονται για την επίλυσή του.
Θα αναφερθούμε στα πιο σημαντικά σημεία ανά Υπουργείο.

1) Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Υπολογίζεται ότι μόνο το 25% των αναγκών της χώρας καλύπτεται σήμερα από Δημόσιες Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και από Μ.Κ.Ο.

Είναι ανάγκη:

• Να γίνει σταδιακή αύξηση των Πρωτοβάθμιων Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας σε κοινοτικό επίπεδο όπως Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Κέντρα Ημέρας με προγράμματα κατ’ οίκον παρέμβασης και επαγγελματικής κατάρτισης.
• Ευνόητο είναι ότι πρέπει να εξασφαλιστεί η καλή και απρόσκοπτη λειτουργία των ήδη λειτουργούντων ξενώνων, προστατευμένων διαμερισμάτων και οικοτροφείων.
• Να υλοποιηθεί η ουσιαστική τομεοποίηση.
• Να εφαρμοστεί η κάρτα αναπηρίας. Με την πρώτη αξιολόγηση να δίδεται το ποσοστό αναπηρίας για 5 χρόνια. Μετά την 5ετία να είναι στη διακριτική γνώμη της επιτροπής η χορήγηση ισόβιας αναπηρίας.
• Για την ακούσια νοσηλεία η οποία είναι απαράδεκτα υψηλή σήμερα να έχουν την αρμοδιότητα Υγειονομικές Υπηρεσίες (ΕΚΑΒ) με την υποστήριξη της αστυνομίας.
• Οι υπηρεσίες Πρόνοιας του Υπουργείου να έχουν αρμοδιότητα στα θέματα στέγασης.
• Να λειτουργήσουν ψυχιατρικές κλινικές σε όλα τα Γενικά Νοσοκομεία με το ανάλογο προσωπικό και να αναβαθμιστεί το επίπεδο των ήδη λειτουργούντων.
• Να αυξηθούν οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας για παιδιά και εφήβους.
• Να θεσμοθετηθούν τα προγράμματα ψυχοεκπαίδευσης οικογενειών και ασθενών και να επεκταθούν σε όλη τη χώρα.
• Να αυξηθεί ουσιαστικά το προνοιακό επίδομα το οποίο δεν θα πρέπει να διακόπτεται στην περίπτωση εργασίας, νοσηλείας ή διαβίωσης σε προστατευόμενο διαμέρισμα και να μην εξαρτάται από το εισόδημα της οικογένειας. Άμεση ενέργεια θα πρέπει να είναι η μη διακοπή του επιδόματος στην περίπτωση 4ωρης απασχόλησης.
• Να δοθεί επιπλέον επιχορήγηση στους συλλόγους-μέλη της Ομοσπονδίας για ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους όπως δείγματος χάριν ειδικές δράσεις κατά του στίγματος.
• Να καταρτιστεί επιτροπή από εκπροσώπους των επαγγελμάτων ψυχικής υγείας (καθηγητές ψυχιατρικής, ψυχολόγους κ.α.) καθώς και νομικούς, εκπροσώπους οικογενειών και ασθενών για προώθηση σύγχρονων νομοθεσιών για τον τομέα της ψυχικής υγείας.
• Να μελετηθεί η ένταξη υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Ψυχικής Υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας ώστε να αποφεύγεται ο στιγματισμός.

2) Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικών Ασφαλίσεων

• Να τροποποιηθεί ο Ν.3232/05 ώστε τα άτομα με ψυχιατρική αναπηρία 67% και άνω ανεξαρτήτως ηλικίας έναρξης της νόσου να δικαιούνται το σύνολο του ποσού της σύνταξης που πράγματι ελάμβανε ο θανών γονέας ή προκειμένου περί ασφαλισμένου, το ποσό που δικαιούνταν να λάβει ο θανών, εφόσον είναι τα μοναδικά δικαιούχα πρόσωπα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν εργάζονται ή δεν ασκούν κάποιο επάγγελμα εκτός της εργασίας ή του επαγγέλματος που αφορά στην ψυχοκοινωνική τους αποκατάσταση ή να παίρνουν δική τους σύνταξη στο ύψος της εθνικής σύνταξης εφ’ όσον καθιερωθεί από το χρόνο πιστοποίησης της αναπηρίας.
• Σε περίπτωση δε που τυχόν παίρνουν σύνταξη από δική τους εργασία να έχουν το δικαίωμα επιλογής.
• Τα άτομα με ψυχική ασθένεια και αναπηρία 67% και άνω να δικαιούνται υγειονομικής περίθαλψης από τα αδέλφια τους ελλείψει γονέων ανεξαρτήτως εισοδήματος.
• Τα άτομα με ψυχική ασθένεια ( ανεξαρτήτως του ποσοστού αναπηρίας ) να δικαιούνται υγειονομικής περίθαλψης από τους γονείς τους στην περίπτωση που είναι άνεργοι ή υπάρχει περιστασιακή και όχι μόνιμη απασχόληση, μετά από γνωμάτευση ψυχιάτρου.
• Να μην έχουν καμιά συμμετοχή στις δαπάνες περίθαλψης εξαιτίας της νόσου τους δηλαδή όχι μόνο στα φάρμακα αλλά και στις λοιπές εξετάσεις.
• Το ποσοστό συμμετοχής στις δαπάνες περίθαλψης στις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές να γίνει από 10% στο 0%.
• Τα άτομα με ψυχικές νόσους ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα λόγω λήψης φαρμάκων, καπνίσματος, παχυσαρκίας και πρέπει να προβλέπεται ετήσιος προ-συμπτωματικός έλεγχος. Επίσης να προβλέπεται και προληπτική οδοντιατρική, με αγωγή υγείας.
• Τροποποίηση του Ν.2643 όσον αφορά τις προσλήψεις ώστε να αφορά μόνο άτομα με αναπηρία και αν είναι δυνατόν ξεχωριστό ποσοστό για τα άτομα με ψυχική αναπηρία.
• Να μην επιτρέπεται η απόλυση σε περίπτωση υποτροπής της νόσου τους αλλά να χορηγείται ειδική άδεια.
• Να καταργηθεί ο αναχρονιστικός και ρατσιστικός όρος της προϋπόθεσης της αγαμίας προκειμένου για τη μεταβίβαση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος των γονέων στα τέκνα που πάσχουν από ψυχική αναπηρία.

3) Υπουργείο Παιδείας

• Επειδή οι ψυχικές διαταραχές εμφανίζονται στο μεγαλύτερο ποσοστό στους εφήβους και νεαρούς ενήλικες είναι αναγκαίο στα σχολεία να υπάρχει σύμβουλος ψυχολόγος, στα Τ.Ε.Ι. και στα Πανεπιστήμια πολύ-επαγγελματική ομάδα ψυχικής υγείας ( ψυχίατρος, ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός ) για διάγνωση- θεραπεία- στήριξη των σπουδαστών για συνέχιση των σπουδών τους.
• Εκπαιδευτικοί με ψυχική αναπηρία να μοριοδοτούνται σε εξετάσεις του Α.Σ.Ε.Π
• Να υπάρξουν ειδικές διατάξεις με εϋνοικότερους όρους για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
• Στα προγράμματα Αγωγής Υγείας να συμπεριληφθεί και η ενημέρωση για την ψυχική υγεία ως αναπόσπαστο κομμάτι της συνολικής υγείας του ατόμου.

4) Εργαζόμενοι στο Δημόσιο και οργανισμούς ΟΠΑΔ

• Να ισχύσουν τα ίδια με το Υπουργείο Απασχόλησης.

5) Υπουργείο ΕΣΔΔΑ

• Οι συμβασιούχοι με ψυχική αναπηρία να γίνονται αορίστου χρόνου.

6) Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών

• Κάρτα απεριορίστων διαδρομών δωρεάν ανεξαρτήτως οικογενειακού εισοδήματος στις αστικές συγκοινωνίες.
• Σε όλα τα υπεραστικά μέσα τα άτομα με ψυχική αναπηρία 67% και άνω να έχουν έκπτωση 80%.
• Ειδική έκπτωση στα τιμολόγια του ΟΤΕ

7) Υπουργείο Οικονομίας

• Η επιβάρυνση που προκαλεί η ψυχική νόσος είναι μεγάλη. Για τον παραπάνω λόγο προτείνεται η αύξηση του αφορολόγητου της φορολογίας οικογενειακού εισοδήματος στο ύψος των 5000 ευρώ για τις οικογένειες που φροντίζουν άτομα με ψυχική διαταραχή με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω ανεξαρτήτως συγκατοίκησης.

8) Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης και Πολιτισμού

• Επαναφορά της κάρτας πολιτισμού
• Δωρεάν είσοδος σε μουσεία, πινακοθήκες, πολιτιστικές εκδηλώσεις του ανωτέρου Υπουργείου, κοινωνικός τουρισμός, κινηματογράφοι, θέατρα, συναυλίες.

9) Υπουργείο Δικαιοσύνης

• Να υπάρξει πρόσβαση της Ειδικής Επιτροπής Ελέγχου ΠΔΑΨΔ στα ψυχιατρικά τμήματα των φυλακών.
• Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας που αφορά την ψυχική υγεία.

Γενικές Προτάσεις

• Έχει γίνει σήμερα αποδεκτό ότι οποιοσδήποτε προγραμματισμός δε μπορεί να δίνει λύση στα προβλήματα αν στο σχεδιασμό δε συμμετέχουν και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι οι οποίοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις ανάγκες. Για το λόγο αυτό ζητούμε στους προγραμματισμούς είτε σε εθνικό είτε σε τοπικό επίπεδο να συμμετέχουν εκπρόσωποι των οικογενειών και των ίδιων των ατόμων με ψυχική αναπηρία.
• Όπως προαναφέρθηκε τα άτομα με ψυχική αναπηρία έχουν πολλαπλές ανάγκες που η αντιμετώπισή τους αφορά πολλά Υπουργεία. Όμως το Υπουργείο Υγείας αποτελεί τον κυριότερο φορέα που γνωρίζει σε βάθος τις ανάγκες.
• Για ολιστική αντιμετώπιση τους προτείνουμε να συσταθεί μια επιτροπή από εκπροσώπους των κυριότερων εμπλεκομένων Υπουργείων σε επίπεδο αρμόδιων Διευθυντών, με Πρόεδρο πολιτικό πρόσωπο(Ειδική Γραμματέας) από το Υπουργείο Υγείας και συμμετοχή αρμόδιων από τον Ο.Α.Ε.Δ., την Τοπική Αυτοδιοίκηση, το Συνήγορο του Πολίτη και οπωσδήποτε εκπρόσωπο της Π.Ο.Σ.Ο.Ψ.Υ. και των συλλόγων ατόμων με ψυχική αναπηρία. Στην επιτροπή μπορεί να συμμετέχει και ο βουλευτής Πρόεδρος της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής για τα άτομα με αναπηρία και ο Πρόεδρος της «Ειδικής Επιτροπής για τον έλεγχο προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με ψυχικές διαταραχές».
• Να επανασυσταθεί η Διακομματική Επιτροπή της Βουλής «Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, που απασχολούν τα άτομα με αναπηρία».

Καταλήγοντας, επιθυμούμε να υπενθυμίσουμε και να τονίσουμε ότι για το αγωνιώδες ερώτημα των γονέων «Τι θα γίνουν τα παιδιά μας όταν εμείς φύγουμε από τη ζωή;» από την πολιτεία δεν υπάρχει δυστυχώς απάντηση ούτε καν κάποιος στοιχειώδης σχεδιασμός.

Τα προαναφερθέντα ενεκρίθησαν ομόφωνα στη Γενική Συνέλευση της Ομοσπονδίας στις 11 Δεκεμβρίου 2007.

Με συναδελφικούς χαιρετισμούς,

Η Πρόεδρος
Δρ. Αλεξάνδρα Ασκούνη-Στρούμπου
Παιδίατρος

Η Γενική Γραμματέας
Ελένη-Νίκη Νομίδου